Boekdrukkunst

Tijdens de Kinderboekenweek zijn de kinderen zelf een zigzag boek gaan maken. Eerst hebben ze pagina's mogen bedrukken in sferen. Daarna zijn ze personages en objecten gaan indrukken met materiaaldruk. Als voorbeeld hebben ze gekeken naar het prentenboek "Houd de dief" van Elsbeth de Ruiter, dat ook met materiaaldruk is gemaakt.


Een banaan op reis

"Teken een banaan op reis" was één van de opdrachten aan de kinderen in het Atelier. Ze hadden 2 minuten om dit snel te schetsen, met stift. Dit om de kinderen in een creatieve modus te krijgen. Het ging om doen en durven. Niet twijfelen, maar gewoon je gevoel volgen. Deze opdracht sluit perfect aan bij het tekenfestival van de Big Draw in Eindhoven die de komende week weer overal in de stad te zien is.


Teken een fiets

De eerste les in het Atelier ging over iets heel gewoons: teken een fiets. In het NRC stond een tijdje geleden een mooi verhaal over een Italiaanse ontwerper die allerlei mensen vroeg uit het hoofd een fiets te tekenen. Dit werden mooie schetsen, maar of je er op kan fietsen? Kijk zelf maar eens hier.

Dit leek mij in een mooie oefening in kijken. Hoe goed kijk je naar de wereld om je heen. In Nederland ziet iedereen dagelijks fietsen maar als je een fiets moet tekenen, weet je eigenlijk niet hoe een fiets eruit ziet. De kinderen gingen eerst uit het hoofd een fiets tekenen. Daarna gingen ze met z'n allen een damesfiets natekenen, met een kratje voorop. Het werden prachtige schetsen!


Zomerworkshop: in de tuin van...

Net voor de zomervakantie heb ik nog een serie lessen gegeven met als inspiratiebron "de tuin". De tuin is al eeuwenlang een geliefd onderwerp voor kunstenaars en ook de jonge kunstenaars bij mij in het atelier wisten wel raad met dit onderwerp. Ze hebben schetsboeken gemaakt met composities van  materialen uit de ateliertuin, ze hebben zelf verf gemaakt met zand en kruiden, ze hebben heel goed rondgekeken in de tuin en veel geschetst. Tijdens de derde les hebben ze een heel klein natuurobject in de tuin gezocht en dat nagetekend in het schetsboek. Daarna hebben ze dezelfde tekening gemaakt, uitvergroot op een A4 papier en dan heel groot geschilderd! Ik kan je vertellen; het valt niet mee om iets wat je klein ziet heel groot te moeten schilderen. Dat hebben ze goed gedaan. De allerlaatste les mochten ze papierscheppen met materialen uit de tuin. De verzameling zelfgemaakt papier is een kunstwerk op zich geworden.




Oerverven: van workshop tot kunstproject


Drie jaar geleden bedachten Marijke Liefting en ik een oerverfworkshop: een workshop op maat geschreven voor de moestuinen van Groendomein het Wasven. Toen konden we nog niet vermoeden dat we jaren later op allerlei scholen in Eindhoven en omgeving zouden staan met onze oerverf-lessen. Inmiddels is Oerverven uitgegroeid tot een kunstproject van meerdere lessen en is het opgenomen in het CMK traject (Cultuur Educatie met Kwaliteit) van het Cultuurstation Eindhoven. Tijd om weer eens wat foto’s te plaatsen van dit project waar ik nog steeds heel veel plezier aan beleef.

Het Oerverfproject start met het maken van een eigen schetsboekje. In dit boekje kan het hele project gewerkt worden en kan iedere leerling een eigen proces van ontdekken en leren vastleggen.


In les twee gaan de leerlingen in hun schetsboek experimenteren met natuurlijke materialen en verfstoffen. Zo ontdekken o.a. ze hoe je kunt schilderen met bloemen, stempelen met bietjes en tekenen met zand.


Zelf verf maken met materialen uit de natuur leren de leerlingen in les drie. De leerlingen maken in deze les een oerschildering van hun lievelingsdier met zelfgemengde verf.


Tijdens les vier richten de leerlingen samen een tentoonstelling in. Dan komen vragen aan bod als: wat is een tentoonstelling, wat wil je laten zien en wat wil je vertellen.

Feest van kleur les 1: Oerkleuren

Een tijdje geleden kreeg ik van de Cultuurcoach Maarheeze/Leende de vraag een lessenserie te schrijven met als thema Kleur. Het doel was kinderen kennis te laten maken met de kleurencirkel en de basisbeginselen van het kleuren mengen bij te brengen. De lessenserie moest school-breed gegeven kunnen worden. Nu is niet iedere les geschikt voor groep één tot en met acht, dus hier en daar verschillen de lessen wat tussen de onder- en bovenbouw.

In les één van deze reeks ben ik met de kinderen teruggegaan naar de oertijd. Ook in de oertijd maakten mensen al kunst. Alleen moest je toen eerst nog zelf je verf maken voordat je kon aan schilderen. Dat zijn de kinderen tijdens deze les ook gaan doen: zelf verf mengen met aardepigmenten en kruiden. Er werd flink gemengd en uitgeprobeerd en na een half uur konden ze een aantal kleurgroepen onderscheiden: de roden, de gelen, de bruinen plus zwart en wit. Met hun zelfgemengde verf zijn ze een oerschildering gaan maken van hun lievelingsdier.

Omdat kleuters nog lang niet allemaal een herkenbaar dier kunnen schilderen, lag voor de onderbouw de nadruk op  het beleven van het materiaal.


Feest van kleur les 2: Koningsblauw

Aan het begin van les twee hebben we de werken van les één besproken. Het werd al snel duidelijk dat er in de oertijd een heel belangrijke kleur ontbrak: blauw! Met het ontdekken van de kleur blauw kwamen we aan bij de middeleeuwen. We hebben het gehad over reizen naar het verre Oosten, de kleurstof Indigo en de blauwe edelsteen Lapis Lazuli. Dat de kleur blauw en bijzondere en dure kleur was, werd hierdoor wel duidelijk. De dure kleur blauw werd toen nog vooral gebruikt voor boekverluchtingen in opdracht van koningen en hertogen. De kinderen hebben met een hoogdruk-techniek en blauwe drukinkt pagina’s van oude boeken bedrukt met afbeeldingen van hun droomhuis. Deze les leverde een hoop bedrijvigheid op en de klas leek met al die drukgangen wel een echt atelier.

Omdat de kleuters motorisch nog niet toe zijn aan het tekenen van een gebouw, mochten zij een hoofd van een koning-of koningin drukken en deze een mantel aangeven door te stempelen met blauwtinten. Omdat blauw een kleur is gemaakt van edelstenen, was het voor de kleuters heel logisch dat het ging om koningsblauw.


Feest van kleur les 3: Kleurencirkels

In de derde les hadden de kinderen alle kleuren tot hun beschikking, want als je rood, geel en blauw hebt, plus zwart en wit, dan kun je alle kleuren van de regenboog mengen. Na het bespreken van de kleurencirkel gingen de kinderen werken aan een gezamenlijk kunstwerk, met als opdracht zoveel mogelijk kleuren mengen en alleen cirkels schilderen. De kinderen mengden er flink op los. Het is mooi om te zien hoe enthousiast en verwondert ze zijn als ze een nieuw kleur mengen. Kleuren mengen blijft voor veel kinderen toveren. Vol overgave werden er prachtige kleurige werken gemaakt. Het resultaat was dan ook echt een feest van kleur!

De kleuters mochten in deze les schilderen wat ze hoorden, want als je heel goed luistert, kun je kleuren horen. Dat hadden we samen gelezen in het boek: "Meneer Kandinsky was een schilder” Kleurige composities waren het resultaat.


Schetsboeken open atelier

Tijdens het open atelier is er voornamelijk gewerkt in schetsboeken. De nadruk tijdens deze avonden lag op loskomen, uitproberen en het toeval te omarmen. Er is gewerkt met collage, materiaaldruk en aquarelvlekken: drie technieken waarbij het toeval een grote rol speelt. Dank Hanne voor de mooie foto's!


Laatste les atelier

De laatste les van deze serie in het atelier werd er hard gewerkt aan het afmaken van de schetsboeken. Als allerlaatste opdracht hebben ze samen een enorme schets gemaakt met houtskool aan een stok, dit om vrijer te leren tekenen want daar draait het om met schetsen.