Oerverven: van workshop tot kunstproject


Drie jaar geleden bedachten Marijke Liefting en ik een oerverfworkshop: een workshop op maat geschreven voor de moestuinen van Groendomein het Wasven. Toen konden we nog niet vermoeden dat we jaren later op allerlei scholen in Eindhoven en omgeving zouden staan met onze oerverf-lessen. Inmiddels is Oerverven uitgegroeid tot een kunstproject van meerdere lessen en is het opgenomen in het CMK traject (Cultuur Educatie met Kwaliteit) van het Cultuurstation Eindhoven. Tijd om weer eens wat foto’s te plaatsen van dit project waar ik nog steeds heel veel plezier aan beleef.

Het Oerverfproject start met het maken van een eigen schetsboekje. In dit boekje kan het hele project gewerkt worden en kan iedere leerling een eigen proces van ontdekken en leren vastleggen.


In les twee gaan de leerlingen in hun schetsboek experimenteren met natuurlijke materialen en verfstoffen. Zo ontdekken o.a. ze hoe je kunt schilderen met bloemen, stempelen met bietjes en tekenen met zand.


Zelf verf maken met materialen uit de natuur leren de leerlingen in les drie. De leerlingen maken in deze les een oerschildering van hun lievelingsdier met zelfgemengde verf.


Tijdens les vier richten de leerlingen samen een tentoonstelling in. Dan komen vragen aan bod als: wat is een tentoonstelling, wat wil je laten zien en wat wil je vertellen.

Feest van kleur les 1: Oerkleuren

Een tijdje geleden kreeg ik van de Cultuurcoach Maarheeze/Leende de vraag een lessenserie te schrijven met als thema Kleur. Het doel was kinderen kennis te laten maken met de kleurencirkel en de basisbeginselen van het kleuren mengen bij te brengen. De lessenserie moest school-breed gegeven kunnen worden. Nu is niet iedere les geschikt voor groep één tot en met acht, dus hier en daar verschillen de lessen wat tussen de onder- en bovenbouw.

In les één van deze reeks ben ik met de kinderen teruggegaan naar de oertijd. Ook in de oertijd maakten mensen al kunst. Alleen moest je toen eerst nog zelf je verf maken voordat je kon aan schilderen. Dat zijn de kinderen tijdens deze les ook gaan doen: zelf verf mengen met aardepigmenten en kruiden. Er werd flink gemengd en uitgeprobeerd en na een half uur konden ze een aantal kleurgroepen onderscheiden: de roden, de gelen, de bruinen plus zwart en wit. Met hun zelfgemengde verf zijn ze een oerschildering gaan maken van hun lievelingsdier.

Omdat kleuters nog lang niet allemaal een herkenbaar dier kunnen schilderen, lag voor de onderbouw de nadruk op  het beleven van het materiaal.


Feest van kleur les 2: Koningsblauw

Aan het begin van les twee hebben we de werken van les één besproken. Het werd al snel duidelijk dat er in de oertijd een heel belangrijke kleur ontbrak: blauw! Met het ontdekken van de kleur blauw kwamen we aan bij de middeleeuwen. We hebben het gehad over reizen naar het verre Oosten, de kleurstof Indigo en de blauwe edelsteen Lapis Lazuli. Dat de kleur blauw en bijzondere en dure kleur was, werd hierdoor wel duidelijk. De dure kleur blauw werd toen nog vooral gebruikt voor boekverluchtingen in opdracht van koningen en hertogen. De kinderen hebben met een hoogdruk-techniek en blauwe drukinkt pagina’s van oude boeken bedrukt met afbeeldingen van hun droomhuis. Deze les leverde een hoop bedrijvigheid op en de klas leek met al die drukgangen wel een echt atelier.

Omdat de kleuters motorisch nog niet toe zijn aan het tekenen van een gebouw, mochten zij een hoofd van een koning-of koningin drukken en deze een mantel aangeven door te stempelen met blauwtinten. Omdat blauw een kleur is gemaakt van edelstenen, was het voor de kleuters heel logisch dat het ging om koningsblauw.


Feest van kleur les 3: Kleurencirkels

In de derde les hadden de kinderen alle kleuren tot hun beschikking, want als je rood, geel en blauw hebt, plus zwart en wit, dan kun je alle kleuren van de regenboog mengen. Na het bespreken van de kleurencirkel gingen de kinderen werken aan een gezamenlijk kunstwerk, met als opdracht zoveel mogelijk kleuren mengen en alleen cirkels schilderen. De kinderen mengden er flink op los. Het is mooi om te zien hoe enthousiast en verwondert ze zijn als ze een nieuw kleur mengen. Kleuren mengen blijft voor veel kinderen toveren. Vol overgave werden er prachtige kleurige werken gemaakt. Het resultaat was dan ook echt een feest van kleur!

De kleuters mochten in deze les schilderen wat ze hoorden, want als je heel goed luistert, kun je kleuren horen. Dat hadden we samen gelezen in het boek: "Meneer Kandinsky was een schilder” Kleurige composities waren het resultaat.